De afgelopen jaren kwam er veel meer aandacht voor kwetsbaarheid. Dat begon met de TEDtalk van Brené Brown, in 2010: The Power of Vulnerability. Binnen korte tijd was het één van de meest bekeken TEDtalks ooit. Blijkbaar had ze een snaar geraakt.
Veel mensen lieten mij weten: ‘het lijkt wel alsof ze het over mij heeft’. Brené verstaat de kunst om ons taal te geven om lastige begrippen, zoals kwetsbaarheid, bespreekbaar te maken. Daarmee deed ze veel missiewerk.
Brené Brown was een pionier.
Want vijftien jaar geleden werd er nog maar weinig over kwetsbaarheid gesproken. En al helemaal niet op het werk. Hoe staat het er nú mee? Is al die aandacht nog wel nodig? Zijn we misschien een beetje doorgeschoten ondertussen?
Is aandacht voor kwetsbaarheid nog nodig?
Moet het nog wel, die aandacht voor kwetsbaarheid? Is het niet teveel etaleren en is het wel nodig om alles maar open te gooien en met iedereen te delen. Zijn we aan het doorschieten misschien? Twaalf jaar ben ik nu zelf met dit onderwerp bezig. En ik heb gezien hoe er meer ruimte kwam voor kwetsbaarheid. Wat mij betreft is dat een goede zaak. Maar wat onvermijdelijk ook gebeurde, is de commercialisering.
Het trucje.
Mensen die hun kwetsbaarheid inzetten als middel om iets anders te bereiken. Als manipulatie, om snel acceptatie of bewondering te bereiken. Wat ook volgde was de stereotypering. Anderen labelen als kwetsbare groepen. Als kwetsbaren, die door ons (de ‘sterken’) geholpen moeten worden. Dat geeft ons een goed gevoel. En bovendien, rationeel weten we wel dat we allemaal wel eens kwetsbaar zouden kunnen zijn, hoewel we dat niet écht zo voelen. De goede ontwikkeling heeft ook een schaduwkant gekregen.
Het begrip kwetsbaarheid kent vele mythes.
En we zien die mythes nog elke dag om ons heen. Soms lijkt het wel of ze sterker zijn geworden en we weinig hebben geleerd over wat kwetsbaarheid écht is. Nee, kwetsbaarheid is niet hetzelfde als alles met iedereen delen. Je kwetsbaarheid laten zien, je hart een beetje open zetten, dat vraagt intimiteit, een relatie waarin vertrouwen wordt opgebouwd.
Vulnerability without boundaries is not vulnerability – Brené Brown
Nee, kwetsbaarheid is geen zwakte. Het is niet ‘de sterken’ en de ‘kwetsbaren’, dat is een valse tegenstelling. De mensen die durven zich kwetsbaar op te stellen, dat zijn de moedigen onder ons.
Nee, kwetsbaarheid is niet vanzelf krachtig. In het moment dat je je kwetsbaar voelt, in dat exacte moment voel je je meestal niet zo krachtig. Het is de vertaling geweest van ‘the power of vulnerability’. Maar een juistere vertaling zou misschien zijn: het vermógen van kwetsbaarheid.
In een gepaste setting, in de persoonlijke omgang met andere mensen heeft kwetsbaarheid het vermogen om verbinding te ervaren. Dat is geen zekerheid. Er is geen garantie. Maar de kans bestaat dat het gebeurt. Dat we elkaar herkennen in ons wederzijdse mens-zijn. Dát is mogelijk als we iets van ons hart laten zien. En daar hebben we nog láng niet genoeg van in onze wereld.
Wat mij betreft zijn we er nog láng niet met kwetsbaarheid.
Tijd nemen voor échtheid.
Ja, laten we afscheid nemen van kwetsbaarheid als trucje, als marketingmiddel, als label. Graag! En laten we dan tijd nemen voor een béter begrip van wat kwetsbaarheid betekent. Voor leren wat het betekent om verbinding te maken met anderen. Voor échtheid, voor kwetsbaarheid die gedragen kan worden door de relatie die je hebt met de ander.
Daar hebben we nog veel in te groeien en te ontwikkelen. En ik wens ons toe dat het dáár steeds meer over gaat.
